Birinci Devre
1 Nisan 920-30 Mayıs 920
Miralay Anderya kuvvetleri 1 Nisan 1920'de Antep'ten Kilis'e hareket etti. Bu hareket esnasında Balaban Boğaz'ında Kılıç Ali Bey kuvvetleri düşmanla birkaç saat devam eden şiddetli bir çarpışma yapmış, düşmanı hayli yormuştur.
Bütün bu vekayi ile sinirler son derece gergindi. Antep'te harbin başlaması bir silah sesine bağlı idi. Bugün, o silah hapisaneden kaçan bir mahpusun arkasından patladı ve bununla Antep'te de harp başlamış oldu.
Silah sesleri üzerine bütün dükkânlar kapandı. Silahını alan, evvelce tespit edilen mevzilere koştu. O gün cephe kendiliğinden teşekkül etmişti: Şehri şimalden cenuba kateden Maarif Caddesi'nin şarkı, Türk, garbi Fransız cephesi idi. Yalnız cephenin bize nazaran sağ ucu Suburcu Caddesi'ni takiben Çınarlı Camii ve Negogosyan Mektebi'ne, sol ucu İsmet Paşa Caddesi'ni takiben Kozanlı ve Paşa Sokağı'na doğru kıvrılmış, bir hilâl şekli almıştı.
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti derhal alenî olarak toplandı. Cepheleri, semt reisleri ve İhtiyat zabitleri arasında taksim etti. Herkese miktarı kâfi kuvvetle bir vazife verdi. Bugün sabahtan akşama kadar mazgallardan karşılıklı ateş teati edildi. İlk silah sesleri üzerine bir kısım milli kuvvetler, o zaman askerî furun olan şimdiki İsmet Paşa Mektebi'ni muhasara ederek içinde bulunan bir zabit kumandasında yirmi Fransız askerini esir ettiler. Diğer bir kısım kuvvetlerimiz de Mardin binası, Kurbanbaba ve Azaz Yokuşu'nu tutarak Kolej'i cenuptan ateş altına aldılar.
Gece, düşman istikametine giden yollar duvarlarla, kum torbaları ile kapatıldı. Mazgallar, evden eve yollar açıldı. Bir sokak muhaberesi için icap eden her şey yapıldı.
Bugün de Antep'teki tarafeyn kuvvetleri şu idi:
Türkler:
27 Semt efradı. Takriben 1.800 silahlı muharip ve 1.400 tahkimat efradı. (Silahlar Osmanlı, Alman,
Rus, İngiliz karışık) Kumanda heyeti: İhtiyat zabitleri ve semt reisleri.
Fransız kuvvetleri:
1.500 silahlı Ermeni kuvvetleri. (Harp kabiliyetleri semt efradı derecesinde)
Bir Cezayir avcı bölüğü
Bir Fransız bölüğü
Bir buçuk Senegal bölüğü
Bir Ermeni ağır makineli tüfek bölüğü
6,5 luk bir batarya
7,5’luk bir batarya
Bir istihkâm takımı
Bir seyyar hastane
Kumandan: Ermeni alayı kumandanı Kolonel Sent Mari. (1)
Nisan'ın ikinci, üçüncü günleri mazgallardan karşılıklı piyade ateşi teatisi ile geçti. 4 Nisan'da Kılıç Ali Bey müfrezesi ile Antep'e geldi. Halk bu gelişi taşkın bir sevinç ve heyecanla karşıladı. Kılıç Alı Bey umumi vaziyeti gördü. Şehri terk etmesi için Fransız kumandanlığına bir nota verdiği gibi, Fransızlar tarafında bizimle harp eden Ermenileri harpten vaz geçirmek ve Türklerle birlikte müşterek düşmana karşı müdafaa ettirmek üzere teşebbüsata girişti. Ermenilerin inat ve bize karşı koymakta ısrarları üzerine Maraşlı Ermeni papazlarından mürekkep bir heyeti nasıha getirterek bunlara nasihat ettirdi ise de Ermenilere söz anlatmak kabil olmadı.
7 Nisan’da Kılıç Ali Bey hariçte teşkilât yapmak ve toplayacağı kuvvetlerle Fransızları şehirden atmak maksadı ile karargâhını Büyük Kızılhisar'a kaldırdı.
7 Nisan akşamı saat yirmide düşman bütün cephelerden bomba ve makineli tüfeklerle şiddetli bir ateş baskını yaptı. Bu baskını taaruz şekilde haber alan Kılıç Ali Bey, ertesi gün tekrar Antep'e döndü ve ilk iş olarak da millî kuvvetleri tensik etti.
Her semtten bir kısım müsellâh efrat alarak Yıldırım ve Şimşek taburları namı ile iki tabur teşkil edildi ve bunların başına zabitler tayin etti.(1)
Cephelere semt efradı yerleştirilerek taburlar tâlim ve terbiye ile iştigale başladı.
Tabur, Bölük ve Takım kumandanlığıyla (Gaziantep Müdafaası'nda) çalışan Antepli ihtiyat zabitleri
FOTOĞRAF: Mütekaid Birinci Mülazim Mustafa
FOTOĞRAF: Mülazim Hayri
FOTOĞRAF: Mülazim Sait
FOTOĞRAF: Mülazim Lohanlı Mustafa Merhum
FOTOĞRAF: Mülazim Dişçi Hayri
(1) Düşman kuvvetleri hakkındaki malûmat, Erkan-ı Harp Yüzbaşısı Suat Bey'in Gaziantep Müdafaası adlı konferansından alınmıştır.
(1) İlk teşkilatta Yıldırım Taburu Kumandanı Işıldak (I. Mülâzim Salih), Şimşek Taburu Kumandanı I.Mülazım Güceğeli oğlu Mustafa beylerdi. Yıldırım Bölük Kumandanları da Mülâzım Edhem, Kâmil (Hazinedaroğlu), Hayri (dişçi) Fazıl Reşit beylerdi.
