Dokuma tezgâhlarımızın bir kısmında evlerde kadınlar çalışırlar. Buna göre tezgâhcılığın birazı ev işleri sırasına girer.
Fakat asıl ev işleri, "Antep el işleri"dir. Bu sanatımız çok eski ve temiz ve her evde Türk kızının boş vakit geçirmesine mani olan güzel bir sanat idi. İptidai maddesi keten yahut Türkiye krepdöşinleridir. Müstehlik müşterileri Amerika idi. Bir taraftan Amerika Buhranı İktisadisi bir taraftan Halep’e göçen gayri Türklerin bu işte daha fazla kayrılmaları yüzünden ecnebiye olan ihracatımız çok azalmıştır. Fakat Ankara, İzmir, İstanbul hanımlarının bu çok ince işlere verdiği ehemmiyet ve rağbet artmıştır. Amerika’ya giden Antep el işleri kenar ve köşeleri işlenmiş hanım mendillerinden ibaret idi. Şimdi Türk hanımlarının beğendikleri ve işlenenler ise; sofra örtüleri, peçeteler, çay takımları, karyola takımları, bluzlar ve sairedir.
Sabunculuk
Zeytinyağı bahsinde de gösterildiği veçhile, sabunculuk vilayetimizin merkez, Kilis ve Nizip kazalarında müterakkidir.
(Fotoğraf):(Zetonya) kokulu sabun fabrikası
Vilayetimizde zeytin mevsimi olan yıllarda sabunluk zeytinyağlarımızın tamamını ve yemekliğin de mühim bir kısmını sabun yaparlar. Son mevsimsiz yıllarda İzmir taraflarından getirdikleri yağlarla mal çıkarmakta iselerde hilesiz ve temiz olan sabunlarımıza bazı yerlerde çıkan mağşuş sabunlar, Anadolu’da rekabet etmekte idiler. Son zamanlarda hakikati anlayan halkımız yine Antep sabunlarının kıymetini bilmeye başlamışlardır. Sabun ihracatımız, Edirne, Şimal ve Şark Anadolu’yadır. Son dört yıldan beri tuvalet sabunu imalâtı ve ihracatı yapılmaktadır. Üst üste üç yıldan beri mevsim olmaması sabun istihsalâtını azaltmıştır.
Sabunculuk da bazen fıstığın anası olan merengiş yağı kullanıldığı gibi Antep fıstığı yağı ile de sabun yapıldığını ihtiyarlarımız, ecnebiye fıstık ihracatı yolu öğrenilmezden evvel büyüklerinden işitmişlerdir.
Tabaklık
Dahilden ziyade harice ve bilhassa Suriye’ye ve Umumî Harpt'en evvel Cezayir’e kadar Afrika’nın şimal sahillerine ve Sudan’a giden gül şeftali ve sarı sahtiyanlarımızla meşinlerimiz, Mağrip diyarından bize 50-60 bin madeni altın getirmekte iken; Cihan Harbi, Afrika’yı ve ağır gümrük resmi Suriye’yi kaybettirmiş olması hasebi ile tabaklığımız hayli duraklamıştır. Bugün ihracatımız büsbütün yoktur denilemez. Fakat eski kıymetini kaybetmiştir. Yalnız bu sahtiyanlardan köşkerlerimizin diktikleri ve kavaflarımızın daha ziyade şarkî Anadolu’ya yolladıkları ayak yemenisi, postal, sandal ve terliklerin de hatırı sayılacak derecede irsalâtı vardır.
Dahile ve ecnebiye, 1928'de 256 bin lira kıymetinde 214 ton ham ve işlenmiş deri ile deri mamulatı gönderildiği hâlde bu miktar 930 yılında 133 ton ecnebiye ve 37 ton Türkiye'ye olmak üzere 131 bin liraya düşmüş. 933 yılında da daha çok ham deri olmak üzere 125 bin ton ecnebiye ve 31 ton Türkiye olmak üzere 97 bin liraya inmiştir.
Bakırcılık
Osmanlılar zamanında, daha ziyade gayri Türklerin elinde olan Antep bakırcılığı da çok müterakki ve meşhur idi. Bu şöhret ve inceliğini bugün hepsi Türk sanatkârlarının çekiç ile meydana geldiği halde de muhafaza etmektedir. Gerek örslerde ve gerekse 930’da çalışmaya başlayan Bakır Kap Fabrikası'nda yapılan kaplar mahallî ihtiyacı tatmin ettikten başka Anadolu’ya ihracat yapmaktadır. Ucuza mal etmek ve daha güzelini yapmak sureti ile kaçakçılıkla da rekabet edilmiş ve bu çeşit kaçakçılık kendiliğinden ortadan kalkmıştır. Senelik bakır kap imalatı 55-65 ton arasındadır.
Teşvik-i Sanayi ve Fabrikalar
Cumhuriyet'ten evvel, mahdut birkaç un fabrikasına inhisar eden motor kudreti bugün zeytinyağı, sabun, mensucat, iplik gibi mühim fabrikalardan torna işlerine kadar kullanılmaktadır. Şehrin tenviri için yapılan elektrik fabrikasından, sanayimiz ehemmiyetle istifade etmekte olduğu gibi; bostanlara konulan tulumbalar da elektrikle çalışmaktadır. Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun temin ettiği muafiyetler tesiri ile sanayimiz çok ilerlemiştir.
17’si Gaziantep’te, 11’i Kilis’te, 6’sı Nizip’te olmak üzere 36 müessese bu kanundan istifade etmektedir. Bunlar: 1 elektrik, 1 iplik ve mensucat, 1 bakır kap ve tuvalet sabunu, 1 zeytinyağı, 5 fabrikasyon halinde ipek mensucat, 9 un fabrikası, 16 sabunhaneden ibarettir. Bunlardan başka, İnhisar İdaresi'nin modern soma fabrikası şehrimizin nefis üzümlerinden halis rakı yapmaktadır.
